Kitap Seslendirme Kuralları

Sayisal kayitlar için

Sn.Murat Küçüktaş tarafından yazılmış, Sn.Berna Beyazkılınç tarafından güncellenmiştir.

Kitabi okumaya baslarken öncelikle:

"Ayrim 1" diye seslendirdikten sonra, asagidaki metin seslendirilecektir.
"Bu kitap özürlüler için Sesli Kitap Gönüllüleri tarafindan seslendirilmistir.
Özürlüler disinda kullanimi, çoğaltimi, dagitimi ve satisi yasalara aykiridir."
"Seslendiren: (seslendirmeyi yapanın adı)"
Örnegin; “Seslendiren: Zeynep Saniye Aksöyek”

Daha sonra ise asagidaki maddelenmis kitap bilgileri seslendirilecektir.

*Seslendirdiginiz kitapta asagidaki basliklardan herhangi biri yoksa, lütfen o basligi seslendirmeden bir sonraki basliga geçiniz.

*Hak sahipleri ile ilgili bilgiler çok önemlidir. (Yazarin adi, Yayinevi gibi)

Fikir ve sanat eserleri yasasi söyle demektedir.

"Ayrica bu nüshalar üzerinde hak sahiplariyle ilgili bilgilerin bulundurulmasi ve çogaltim amacinin belirtilmesi zorunludur."

1. Kitabin Adi, Kitabin Özgün Adi, Kitabin Yazari, Kitabin Çevirmeni, Kitabin Türü, Kitabin Yayinevi, Kitabin Kaçinci Baskisi oldugu, Kitabin Basildigi Tarih, Kitabin Baski yeri, Kitabin Sayfa sayisi:
ÖRNEK 1: Bir Dinazorun Anilari, Mina URGAN, Yasanti, Yapi Kredi Yayinlari, 47. baski, Subat 1999, Istanbul, 353 sayfa
ÖRNEK 2: Yüreginin Götürdügü Yere Git, Va'dove Ti Porta Il Cuore, Susanna TAMARO, Eren CENDEY , Roman, Can Yayinlari, 53. baski, 1998, Istanbul, 158 sayfa

2. "Kitabin arkayüzü" denilerek, kitabin arka sayfasindaki tanitim bilgileri okunacaktir

*Sayet seslendirecek bir bilgi yazmadilarsa elinizden ne gelir ki? Lütfen bir sonraki seslendirme asamasina geçiniz.

3. Kitabin önsözü, içindekiler kismi, bölüm ve alt basliklari ile birlikte seslendirilecektir. Sayet ders kitabi seslendiriyorsaniz sayfa numaralari söylenmelidir.

*Bu basliklardan var olanlari seslendirmeniz yeterlidir.


4. Bu bilgiler seslendirildikten sonra ayrim01 olarak kaydedilecek ve yeni bir ayrima geçilecektir ve bu ayrimin adi ise "ayrim02" dir. (Yani ilk 3 maddeyi kapsayan islemler gerçeklestirildikten sonra)

Nedir Bu Ayrim Meselesi?
Bir muzik CD si aldiginizda, icinde sarkilar ve karsilarinda dakikalarini görürsünüz. Burada her sarkiya "track" denmis. track01, track02, track03 diye gidiyor. Cd çalariniza taktiginiz zaman track01 den basliyor ve devam ediyor. Farzedelim 3 sarki dinlediniz ve işiniz cikti biraktiniz. Tekrar basladiginizda 4. sarkiya rahatca ulasabilirsiniz. Ancak soyle dusunun tum sarkilari arka arkaya tek bir track icine kaydetselerdi 4. sarkiya nasil ulasacaktiniz? İmkansiz tabi. Mecburen bastan 3 sarkiyi tekrar dinlemek zorunda kalacaktiniz. Bunu kitaplara aktaralım. 200 sayfa kitabi tek bir ayrima okudunuz. Ne olacak? 50 sayfa dinledi ve uykusu geldi pause a alıp yatacak pil bitmezse sabah devam edecek! Kapattigi anda bastan 50 sayfa yine dinle. Çekilecek çile değil. Bunu onlemek için sarkilarda oldugu gibi bir kitabi ayrimlara boluyoruz. Birinci ayrim için; Basina ayrim 1 diyoruz ve okuyoruz ayrim 1 ilk 3 maddede anlatildi. Okuma bitti düzeltmelerini yapip bunu ayrim01.mp3olarak kaydedip bir klasorun içinde sakliyoruz. Tekrar yeni bir dosya acip basina ayrim 2 deyip kitabi, yani ilk 15- 20 sayfayi okumaya basliyoruz. Bitince duzenleyip ayrim02.mp3olarak kaydedip sakliyoruz. Bu boylece devam ediyor. Sonunda 10 tane ayrim oldu diyelim. Bunlarin hepsini bir CD icine aliyoruz ve isimiz bitiyor. Dinleyici CD calarina taktigi an ayrim01.mp3 calmaya basliyor. Atiyorum 8 ayrim dinledikten sonra kapatiyor. Tekrar actiginda cd calarindan ayrim09.mp3 e gelip devam ediyor. Kitabi okurken bolum basliklari okunacaktir. Bolumlerin ayrimlarla ilgisi yoktur. Ornegin ayrim3.mp3 de hala bolum 1 okunuyor olabilir.

Onemli Hatirlatma!: dosya isimlerinde Turkce karakterler kullanmayınız. Ör: ayrim01.mp3 dogru, ayrım01.mp3 yanlisdir.


4.1.Her ayrim basinda yalnizca kaçinci ayrim olduğu söylenecektir.

Örnegin dosyayı kaydederken Ayrim02, Ayrim03 gibi isimlendirilecek söylenirken ayrım iki , ayrım üç diye söylenecektir

Sayet her ayrimda kitabin bir bölümü seslendiriliyorsa ayrim ve sayisindan sonra o bölümün adi seslendirilecektir.

Örnegin bir masal kitabi seslendiriliyorsa: "Ayrim02 de " "Çilli Tavuk" seslendiriliyorsa, dosya isimlendirilirken "Ayrim02CilliTavuk.mp3" olarak isimlendirilecek ve "ayrım iki çilli tavuk" olarak seslendirilecektir.

4.2. Edebi eserlerde en fazla 15-20 dakikada bir ayrim yapilacaktir.
Çocuk kitaplarinda ise 8-10 dakikayı geçilmeyecektir.

 4.3.Kitabin okunmasi tamamlandiginda "Kitabin sonu" ifadesi kullanilir ve o günkü tarih söylenmelidir.

Örnegin: Kitabin sonu, 12 Mart 2006

 4.4. Son ayrimda ise kitabin sonundaki kaynakça, indeks, sözlük gibi kisimlar (basliklari dahil) okunmalidir.

 5. Dip not bulundugu cümlenin sonunda okunur. Okunurken dip not diye baslanir, Dip not, ilgili kelime ve açiklamasi biraz daha hafif bir ses tonu ile okunarak farkli bir bölüm oldugu hissettirilmelidir.

Örnegin: Atinin üzerindeki ataman (1) yüksek sesle bagirdi.
Seslendirme sekli: "Dip not Ataman: Kazak reislerine verilen isimdir."

6. Parentez isareti içinde olan kelime ve cümlelerde ise; ses tonu degistirilmeli ve yalnizca parentez isareti içinde olan kelimelerin parentez içinde oldugu belirtilmelidir.

Örnegin: (Annemin kirmizi ayakkabisi)
"Parentez içinde annemin kirmizi ayakkabisi" seklinde.
*”Parantez icinde” diye baslayip parantez icindeki kelimeyi seslendirdikten sonra icinizden 1_2 diye saymalisiniz (yani bu kadar bir sure bekledikten) sonra kitabi seslendirmeye devam etmelisiniz.

7. Tirnak isareti içinde olan kelime ve cümlelerde ise; ses tonu degistirilmelidir.

8. Kitap içinde karsilasilan kisaltma önce kisa ve açik sekliyle okunmali, daha sonraki karsilasmalarda yalnizca kisa sekliyle okunmalidir.

Örnegin: "MEB Milli Egitim Bakanligi", daha sonraki karsilasmalarda ise yalnizca "MEB" seklinde olmalidir.

9. "Yabanci kelime" seslendirme:

Yabanci kelimeleri ilk karsilastiginiz yerde fakat o AYRIM'ın sonunda;
once kelimeyi ozgun soylenisi ile sonra ise tek tek harf olarak (harflerin Turkce’de okundugu gibi) seslendirmelisiniz. Bu kelime ile daha sonraki karsilasmalarinizda sadece ozgun soylenisini seslendirebilirsiniz. Seslendirme sekli; "Boris" Be, O, Re, İ, Se ; "İrina" İ, Re, İ, Ne, A ; "Pavel" Pe, A, Ve, E, Le.

10. Seslendirme sirasinda dil surcmesinden kaynaklanan hatalar ve kelimenin yanlis okunmasi soz konusu olursa seslendirme bu “CUMLE’nin” basindan itibaren yeniden yapilmalidir. Yanlis seslendirme aninda kesinlikle “Stop” kaydi durdurma islemi yapilmamalidir. Yanlis seslendirme durumunda iki yontem kullanilabilir ve uygulandigi takdirde kesinlikle seslendirilmesi biten “AYRIM sonunda” kayit dinlenerek yanlis seslendirme yapilan yerler silinmelidir. Yanlis seslendirilen “CUMLE’yi” daha sonra kolaylikla bulabilmeniz icin bu cumleye kitapta isaret koymanizi oneririz.

10.1. Yanlis yapildigi anda kayit “Pause” yapilmadan yani bekletmeye alinmadan 1_2 saniye sesizce beklendikten sonra ayni “CUMLE” yeniden seslendirilir ve teknik yonden tercih edilen yontem budur.

10.2. Yanlis yapildigi anda kayit “Pause” ile bekletmeye alinir ve 1_2 saniye sonra ayni “CUMLE” yeniden seslendirilir.

11. Seslendirme sirasinda, sayfa çevirme sesi,duyulmamali. Nefes alirken, daima agizdan nefes alinmali. Burundan nefes alinmasi halinde dikkat çekici sesler çikabilir. Nefes alma sirasinda dili oynatmamaya da dikkat edilmelidir.

12. Bir seslendirici tarafindan farkli günlerde yapilan kayitlarda ses yüksekligi (siddeti) çok farkliliklar gösterebiliyor. Bunun önüne geçmek için seslendiricinin ses yüksekligi tespit edilip hep ayni ayarda ses kaydi yapilmalidir.

13. Kayitlardaki sesin istenen kalitede olup olmadigini kontrol etmek için kayit yapan kisi sesleri mutlaka kulaklikdan takip etmeli ve kullanilan kulaklik üzerinde ses azaltip çogaltan bir dügme olmamali. Bu dügmenin herhangi bir edenle degisik ayarlarda olmasi yüzünden, kayit yapan kisinin yanilmasina ve kayitlardaki seslerin farkli düzeyde olmasina yol açabilir.

14. Kitap okunurken oturulan sandalyenin, yükselip alçalan ve arkaligi ayarlanabilen özellikte olmasi tercih edilmelidir. Rahat bir konumda oturularak diyaframin sikismamasina dikkat edilmelidir. Masa ustu mikrofon kullanildigi takdirde, mikrofon ile olan uzakliga cok dikkat edilmelidir cunku bu uzaklik degistikce kayittaki ses siddeti dikkat cekici bir sekilde degisiklik gostermektedir.

15. Okutulan her kitap, onu seslendirecek kisinin ses özelligi dikkate alinarak seçilmelidir. Örnegin, yumusak ve akici bir ses tonuna sahip bayan bir okuyucuya bir kahramanlik kitabi okutulmamalidir.

16. Her kitabin okunma hizi ve tonlama sekli o kitabin özelligine uygun olmali. Örnegin, yetiskinler için okunan bir roman daha akici, çocuklar için okunan bir masal kitabi ise, daha yavas okunmalidir.

BILIMSEL ve DERS KITAPLARI

1. Okunan kitap, ders kitabi veya bilimsel türde bir kitap ise her sayfanin basinda sayfa sayisi belirtilir.
Yeni sayfaya geçildiginde cümle bitmemis ise cümle tamamlandiktan sonra sayfa sayisi söylenmelidir.

2. Kitap içerisinde yer alan resim, tablo, grafik, sira numarasina göre tablo ve grafikte yer alan bilgiler yada semboller dinleyecinin anlayabilecegi tarzda okunmalidir.